Buurtschap Coldenhove


Het buurtschap Coldenhove ligt ten westen van Eerbeek, en was in vroeger tijden groter en belangrijker dan het dorp Eerbeek waar het buurtschap tegenwoordig bijhoort. Naast het jachtslot Koldenhave, wat uiteindelijk in eigendom komt van Koning Willem III en zijn vrouw Mary Stuart, zijn langs de beken in het buurtschap vier watermolens gevestigd, terwijl het naburige Eerbeek "slechts" twee molens bezit. Zo werd de ligging van "Eertbeeck" dan ook aangeduid als "tusschen het Huys Koldenhove en het dorp Halle"
De ligging van de spoorlijn maakt echter dat industrie zich later in Eerbeek vestigt.

Historische landkaart. Klik voor een vergroting.




Kasteel Koldenhave.


 De molens die gevestigd waren langs de beken die het gebied doorkruizen zijn officieel allen genoemd naar een eigenaar of pachter. Met de stroom van de Coldenhovensebeek mee waren dat de Hummensemolen, Huiskampsmolen en Jansmolen. Aan de Grevinnebeek lag Kerstensmolen, vroeger bekend als de Nieuwe Molen.

Nadat de Hummensemolen zo'n zestien maal van eigenaar en papiermaker wisselde werd in 1924 de molen eigendom van Willem Andries Sanders, en is heden ten dage nog steeds in bezit van de familie Sanders, onder de naam W.A.Sanders Papierfabriek "Coldenhove" B.V. De Huiskampsmolen en Jansmolen fuseren in 1894 om onder de naam R.J. Huiskamp en Gebr. Sanders door te gaan. In 1914 wijzigt de naam nogmaals in Vereenigde Papierfabrieken die later "verhuisde" naar de Loubergweg.
Na het afbranden van het kasteel Coldenhove in 1701 zijn de gebieden Domeinen Naturale, eigendom van de staat, en van "de Geërfden Hall, Coldenhove en Eerbeek" ofwel de Eerbeekse Marke. De leden van de Marke kwamen op 2 september 1840 bijeen, en stemden (16 vóór en 10 tegen) voor de ontbinding van de Marke. Vervolgens werd in 1847 onder leiding van de Marke-richter een voorlopige verdeling van de gronden goedgekeurd, waarvan door de Brummense notaris R. A. J. Baron van Ittersum een akte werd opgesteld.
Een Koninklijk Besluit van 28 juni 1852 keurde de ontbinding goed, en er werd een commissie gevormd die onder leiding van Gerrit Tabor een volmacht kreeg om de verdeling van die woeste gronden uit te voeren. De verschillende gronden werden (evenals de kadastrale indeling) afgetekend aan de hand van landschapsverschillen.

Taborsberg.


Een heideveld werd een apart deel, een bos werd een apart deel, een berg werd een apart deel. Hier zal hoogst waarschijnlijk de naam Taborberg zijn ontstaan. Enige delen worden verkocht en geruild, grote delen komen in handen van de familie Hummen, later de familie Sanders

Hoewel de werkgelegenheid pas begint toe te nemen als de papiermolens voorzien worden van motoren vestigen enkelen zich in het gebied. Enige bebouwing vind plaatst ten zuiden van de Coldenhovensebeek, aan de Coldenhovenseweg, Karel van Gelreweg, D.W. van Vreeswijklaan en de Harderwijkerweg, hoewel deze (zand)wegen in den beginne geen naam hadden. Bebouwing in dit buitengebied werd aangeduid met de letter "K".

Landkaart Coldenhave.






Terwijl de industrie zich vanaf 1887 meer en meer rond het station Eerbeek aan de lijn Apeldoorn-Dieren concentreerde lag het inwonertal in 1920 van Coldenhove met 118 relatief gezien niet ver onder dat van Eerbeek met 1462, zeker gezien het feit dat de Jansmolen al in 1895 verbouwd werd tot "wasserij Slijkhuis" en de Nieuwe Molen reeds ver vóór 1920 buiten gebruik gesteld was. Molenbeek, zoals het landgoed rond de Nieuwe Molen heet, wordt in de loop der jaren steeds verder uitgebreid door de diverse eigenaren, maar blijft ingeklemd liggen tussen het grondbezit van de andere papierfabrieken en de Harderwijkerweg. Hieraan ligt de bij Molenbeek behorende boerderij, Platvoet genaamd.

Wasserij Slijkhuis.


Aan de overzijde van de Harderwijkerweg, maar meer naar de Coldenhovense weg toe waren Café Bontekoe en Pension Bosoord te vinden.


Bontekoe.

Platvoet.


Zwembad Coldenhove.


 De Huiskampsmolen blijft tot 1922 gevestigd aan de Karel van Gelreweg. Eigenaar Andries Huiskamp besluit in 1921 tot de aanleg van een verwarmd buitenzwembad. Al vrij snel na de bouw werd het opengesteld voor publiek. Dhr. Huiskamp schonk het zwembad dan ook aan de Maatschappij tot Nut van het Algemeen. In de oorlog raakte het zwembad zwaar beschadigd, en werd later hersteld door de Canadeze bevrijder en leden van de zwem- en poloclub OKK.
De verwarming van het water werd gerealiseerd door in ondiepe bakken van zo'n 20 centimeter het water op te laten warmen door de zon, waarna dit warme water het zwembad in stroomde. Als de zon niet scheen was het dus ijskoud water. In de winter werd door de Eerbeekse bevolking op deze bakken geschaatst. Later werd warm water, het koelwater van de fabriek, geleverd door papierfabriek Coldenhove, zodat het water altijd warm was. Door financiele tekorten na de verbouwing tot modern recreatiebad moest de gemeente Brummen bij springen, en in 1996 stuurden zij aan op privatisering. Hierop stopte de gratis warmwater levering. Inmiddels is er een stichting in het leven geroepen om het zwembad open te houden, hetgeen lukt door medewerking van veel vrijwilligers en sponsors.
Al enige tijd voor het begin van de Tweede Wereldoorlog begon de papierindustrie in Nederland in te zakken. Hogere inkoopprijzen van grondstoffen en een tegenvallende export door importheffing van Engeland zorgde voor financiële problemen in de papierbranche in Eerbeek. Alleen papierfabriek Coldenhove wist al het personeel aan het werk te houden. Deze extra kosten aan het begin van de crisisjaren werden bekostigd uit de verkoop van een groot deel van de, voor de fabriek onbruikbare, woeste gronden ten noorden van de fabriek. De koper, dhr. Wolzak, stichtte hier een vakantiepark. Vlak vóór de oorlog, rond 1938, trokken de zaken weer enigszins aan, en ging de fabriek zelfs over tot uitbreiding. Hiervoor werden gronden die aan de fabriek grensden aangekocht zodat men loodsen kon bouwen. Zo verdween de boerderij van (zelfbenoemd!) jachtopziener Elbers en werd de vijver omgebouwd tot blus-vijver.


Boerderij Elbers




Bekendmaking 3 mei 1943


 Door handig inkoopwerk kon men in de oorlog een partij door brand aangetast papier verwerken. De mankracht die voor sorteren en verwerken nodig was zorgde voor de grote werkgelegenheid, waardoor een groot aantal mannen en vrouwen uit de omstreken een baan aangeboden kregen. Hoewel het buurtschap op zich niet veel last had van de oorlogshandelingen, ligt het dieptepunt op 2 mei 1943. Dirk Willem van Vreeswijk, technisch directeur van de papierfabriek, wordt samen met twee arbeiders ter dood veroordeeld in verband met de 1 mei staking. Na de oorlog wordt de weg die naar de papierfabriek voert naar hem vernoemd.
Naast de vele Duitse soldaten die tijdens de Tweede Wereldoorlog hun intrek in de papierfabrieken hadden genomen, vonden evacués en onderduikers onderdak in het buurtschap Coldenhove. Zoals dhr. Wolzak veel Joodse onderduikers in zijn vakantiehuisjes herbergde, verschafde de familie Ruumpol onderdak aan een Rotterdams gezin, de familie Westerweel.

In het bakhuis van hun woning "K 233" (D.W. van Vreeswijklaan 3) woonden Joop, Willy en hun vier kinderen. Als de familie Westerweel lang wegbleef werd de zorg voor de baby overgenomen door mevrouw Ruumpol, die nooit informeerde waar de familie geweest was. Het enige wat door mevr. Westerweel werd verteld was dat de familie misschien wel eens logeetjes zouden krijgen, leerlingen van haar man. Gezien werd wel dat dhr. Westerweel af en toe kinderen meebracht waarvoor hij in het donker een tent opzette op het konijnenveldje, om vervolgens, met kinderen de volgende dag te zijn verdwenen.

Pas na de oorlog werd duidelijk dat er kinderen naar Zwitserland en Israel werden geloodsd, en dat hij tijdens een tocht over de Pyreneeën in België was opgepakt om later in Kamp Vught te worden gefusilleerd.

Het huis van fam. Ruumpol


Joop en Willy Westerweel



Laan Coldenhove

 De bevrijders rukten midden april 1945 op en het Engelse 49th West Riding Division, bijgenaamd Polar Bears, reden op 16 april 1945 door de Imbosch, via Buurtschap Coldenhove naar Eerbeek en Loenen.

In Loenen had zich drie dagen hiervoor een drama afgespeeld, daar ingenieur Laurens Beijnen werd gefusilleerd. In 1934 richtte hij, samen met enige industriëlen, het bedrijf Vereeniging Industrieel Bezit op met als doel het langs galvanische weg fabriceren van melkzeefplaten.


Stork VECO
Na een reorganisatie vestigt het bedrijf zich in 1935 in Loenen onder de naam "N.V. Vereenigde ElectroChemische Ondernemingen", kortweg VECO. Beijnen weigerde in 1940 om met zijn bedrijf opdrachten van de Duitsers uit te voeren, en werd zelfs actief in het verzet.

Na zijn dood in 1945 herstart VECO in Eerbeek in het pand van de (inmiddels gesloten) voormalige Eerbeeksche Waschinrichting Slijkhuis aan de Karel van Gelreweg. Als leverancier van sjablonen voor de textieldrukmachines van Stork, nam Stork het bedrijf VECO in 1975 over.
Ondertussen gaan de ontwikkelingen bij papierfabriek Coldenhove ook verder, viert men met 25 jarig bestaan van de fabriek in 1949. Op het tegel tableau, wat door het personeel aan de directie werd aangeboden, is goed te zien hoe de bebouwing gepositioneerd was - welke bebouwing heeft moeten wijken voor uitbreidingen en wat er is bijgebouwd.

Voor bedrijfsleider Drost en hoofd verkoop Van Drooge werden in het begin van de vijftiger jaren van de vorige eeuw twee woningen gebouwd aan de D.W. van Vreeswijklaan, terwijl zo'n tien jaar later de opgekochte boerderij van de familie Elbers en de eigen directiewoning worden afgebroken ten behoeve van expantie.

Tegel tableau


Ook aan de achterzijde van de fabriek werden de nodige sloop en bouwwerkzaamheden uitgevoerd. Op het terrein tussen het konijnenveldje en de Boshoffweg stonden enkele woningen waar onder andere Jonkheer Theodorus van Barmentloo woonde. Alleen de garage, links op de foto, was nog aan dit weggetje terug te vinden, geheel vervallen. Na het omleggen van de beek is de garage afgebroken.
Deze woningen werden allen vervangen door nieuwbouw, die door de fabriek aan de Boshoffweg werd gepositioneerd, (aan hún kant van de beek), tegenover het vakantieverblijf "de Zuiderzon". Dit is tevens de enige en laatste nieuwbouw aan de noordzijde van Coldenhove, met uitzondering van het steeds verder uitbreidende vakantiepark. In het jaar 2006 werden hier 50 nieuwe bungalows opgeleverd, deels gebouwd waar in vroeger dagen stacaravans te vinden waren, deels op het terrein langs de beek. Hiervoor werd in 2005 de Boshoffweg verlegd.
Fabriekswoningen

De bedrijvigheid in het overigens zeer rustige buurtschap is overigens groot te noemen met, naast Papierfabriek Coldenhove, Stork VECO, De Zuiderzon en Landal Greenparks Coldenhove vind men hier bedrijven als Begro BV, Katerberg Kleinbouw Service, Willems Houten Tuindecoraties, Global Road Systems, Praktijk voor coaching en therapie Gerry van der Meulen, Artylyse, Teckelkennel Quackenbosch en natuurlijk Zwembad Coldenhove.

De bijzondere activiteiten in het buurtschap welke in 2009 worden uitgevoerd betreft het uitvoeren van groot onderhoud en tevens het verleggen van de Coldenhovense beek. Na lange verwaarlozing gaat het Waterschap Veluwe in twee fases zand en slib uit de beek verwijderen en versmallen naar de oorspronkelijke breedte van één meter. Verder worden delen van de beek-bodem met een leemlaag afgewerkt om het wegzakken van het water tegen te gaan en worden rasters geplaatst om te voorkomen dat wilde zwijnen de beekbodem stuk wroeten en zal de oude beschoeiing worden vervangen door nieuw.

Plan Waterschap
Voor het eerste deel van fase 1 - tussen fabriek en Dieperinksbruggetje- heeft men oude bomen langs de beek gekapt. Bij Dieperinksbruggetje zal de lelijke duiker worden vervangen en zal men, gelijk de Grevinnenbeek, frontmuurtjes bij het bruggetje bouwen.

In tweede deel van fase 1 - tussen Dieperinksbruggetje en de kop van de spreng - wordt rondhout gebruikt voor de beschoeiing en zal de Lage brug worden vervangen door een ouderwetse brug (vonder).
In de volgende fase zal de beek om de papierfabriek heen geleid worden, door gebruik te maken van de Huiskampbeek, en de nieuwe blusvijver als doorsteek te gebruiken.

De Lage brug over de beek
Hiermee stroomt het water om de voormalige tuin van het kasteel Coldenhove, om ten oosten van de papierfabriek zijn oorspronkelijke loop weer op te pakken. Hierdoor zal de waterstand, doorstroming en de "vis passeerbaarheid" sterk toenemen waarmee de korenmolen in het dorp Eerbeek (waarschijnlijk) weer op eigen kracht kan draaien. De oude blusvijver komt hiermee te vervallen.


door deze pagina te bezoeken gaat U accoord met de disclaimer